انتخاب یک شریک مناسب و تشکیل خانواده یکی از مهمترین تصمیمات در زندگی هر شخصی خواهد بود، ازدواج میتواند منشا سعادتمندی و خوشبختی باشد و یا کابوسی وحشتناک که تمام زندیگ شخص و اطرافیان را میتواند تحت شعاع خود قرار دهد. همچنین با بالا رفتن توقعات خانواده ها، محدودیت امکانات رفاهی، مادی و سایر مشکلات اجتماعی درباره انتخاب همسر بهتر است از این رو برای گرفتن تصمیم درست لزوم مشاوره قبل از ازدواج امری لازم و ضروری میباشد. در ازدواج قوانین زیادی وجود دارد که با کمک مشاوره حقوقی ازدواج در صورت بروز مشکل میتوانید این قوانین را بشناسید و راه حلی برای آنها پیش بینی نمایید. در واقع مسائل حقوقی یه یک یا دو مورد ختم نمیشود بعد از باز و بررسی موضوع ممکن است در همین دسته ولی با حقوق دیگری و نام حقوقی دیگر، مشهود گردد. مشاوره حقوقی ازدواج در شروط عقد، فریب در ازدواج، ازدواج موقت، ازدواج دایم، اجازه ازدواج، ازدواج مجدد امکان پذیر خواهد بود. برای تک تک موضوعات ذکر شده، قانونی و قوانینی وضع شده است که با مشاوره حقوقی ازدواج یا ورود بر پرونده، مورد بررسی قرار میگیرد. مراحل تنظیم شروط ضمن عقد بدین صورت است که زوجین یا یکی از آنها میتواند برای اطلاع از شروط ضمن عقد و توافق در خصوص تنظیم آن تصمیم خود را گرفته اند و یا با یک مشاوره حقوقی ازدواج مشورت نمایید. در واقع شروطی که بهتر است در عقدنامه به نفع یکی از زوجین تنظیم شود توسط مشاوره حقوقی ازدواج به زوجین اطلاع داده شده است. زوجه میتواند در ضمن عقد حق طلاق را نیز برای خود در نظر بگیرد.
برای آشنایی با شروط ضمن عقد نکاح به یکسری از این موارد اشاره خواهیم کرد:
هر چند قوانین ذیل در زندگی زناشویی متضمن حقوق مساوی زن و مرد نیست اما کسانی که خواهان حقوق مساوی در این رابطه هستند می توانند با توجه به مواد دیگر قانون مدنی این نابرابری ها و خطرات ( چه برای مرد و چه برای زن) را تعدیل کنند .
ماده ۱۱۰۵ – در روابط زوجین ریاست خانواده از مشخصات شوهراست
ماده ۱۱۱۴ - زن باید در منزلی که شوهر تعیین می کند سکنی نماید مگر آنکه اختیار تعیین منزل به زن داده شده باشد.
ماده ۱۱۱۷ – شوهر میتواند زن خود را از حرفه یا صنعتی که منافی مصالح خانوادگی یا حیثیات خود یا زن باشد منع کند.
ماده ۱۱۳۳ - مرد میتواند با رعایت شرایط مقرر در این قانون با مراجعه به دادگاه ، تقاضای طلاق همسرش را بنماید.
تبصره : زن نیز می تواند با وجود شرایط مقرر در مواد 1119 و 1129 و 1130 این قانون از دادگاه تقاضای طلاق نماید.
ماده ۱۱۱۸ - زن مستقلا میتواند در دارایی خود هر تصرفی را که می خواهد بکند.
ماده ۱۱۶۹ - برای حضانت و نگهداری طفلی که ابوین او جدا از یکدیگر زندگی می کنند مادر تا سن هفت سالگی اولویت دارد و پس از آن با پدر است.
تبصره : بعد از هفت سالگی در صورت حدوث اختلاف ، حضانت طفل با رعایت مصلحت کودک به تشخیص دادگاه می باشد
ماده ۱۰۸۲ - به مجرد عقد ، زن مالک مهر می شود و می تواند هر نوع تصرفی که بخواهد در آن بنماید .
ماده 232: شروط مفصله ذیل باطل است ولی مفسد عقد نیست :
1- شرطی که انجام آن غیر مقدور باشد.
توضیح : ملاک تشخیص در اینجا عقل سلیم است
2- شرطی که در آن نفی و فایده نباشد.
توضیح : ملاک تشخیص در اینجا هم عقل سلیم است ولی در دادگاه کافیست کسی که شرط به نفعش است کارکردی را برای آن ذکر کند که به نظر دادگاه منطقی باشد
3- شرطی که نامشروع باشد.
توضیح : نامشروع به معنی غیر قانونی است
ماده 233 : شروط مفصله زیر باطل و موجب بطلا ن عقد است :
1- شرط خلاف مقتضای عقد.
توضیح : مقتضای عقد اثری و نتیجه ای است که طرفین به قصد حصول به آن اقدام به انعقاد عقد کرده اند . مثلا انتقال مبیع (فروخته شده) و ثمن(بها) در عقد بیع نتیجه و اثر اصلی عقد است
2- شرط مجهولی که جهل به آن موجب جهل به عوضین شود .
توضیح : یعنی جهل به آن شرط ، موجب می شود عوض هر یک از طرفین مجهول باشد . مثلا در عقد بیع شرط شود خریدار، ثمن(بها) را نصف دارایی حین الفوت مورث(به ارث رسیده) خویش تعیین کند . چون دارائی حین الفوت مورث خریدار ، کماو کیفا مجهول است شرط مجهول است و عوض بایع (فروشنده) هم مجهول است
ماده 234 : شرط بر سه قسم است :
1- شرط صفت : شرط راجعه به کیفیت یا کمیت مورد معامله است.
2- شرط نتیجه : تحقق امری در خارج شرط شود .
3- شرط فعل اثباتا یا نفیا : اقدام یا عدم اقدام به فعلی بر یکی از متعاملین یا بر شخص خارجی شرط شود .
ماده ۱۱۱۹ - طرفین عقد ازدواج می توانند هرشرطی که مخالف بامقتضای عقد مزبور نباشد درضمن عقد ازدواج یاعقدلازم دیگر بنماید مثل اینکه شرط شود هرگاه شوهر زن دیگر بگیرد یادرمدت معینی غائب شود یاترک انفاق نماید یابرعلیه حیات زن سوءقصدکند یا سو رفتاری نمایدکه زندگانی آنها با یکدیگرغیرقابل تحمل شود زن وکیل و وکیل درتوکیل باشد که پس از اثبات تحقق شرط در محکمه و صدورحکم نهایی خود را مطلقه سازد.
وکیل در توکیل یعنی اینکه مثلا الف از طرف ب وکیل باشد و بتواند این وکالت را به ج انتقال دهد
مهریه و نفقه
ماده ۱۰۷۸ – هرچیزی را که مالیت داشته و قابل تملک نیز باشد می توان مهر قرارداد.
ماده ۱۰۷۹ – مهر باید بین طرفین تاحدی که رفع جهالت آنها بشود معلوم باشد.
ماده ۱۰۸۰ - تعیین مقدار مهر منوط به تراضی طرفین است .
ماده ۱۰۸۱ – اگردرعقد نکاح شرط شود که درصورت عدم تادیه مهردرمدت معین نکاح باطل خواهد بود ، نکاح و مهر صحیح ولی شرط باطل است .
ماده ۱۰۸۲ - به مجرد عقد ، زن مالک مهر می شود و می تواند هر نوع تصرفی که بخواهد در آن بنماید .
تبصره - چنانچه مهریه وجه رایج باشد متناسب با تغییر شاخص قیمت سالانه زمان تادیه نسبت به سال اجرای عقد که توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران تعیین می گردد محاسبه و پرداخت خواهد شد مگر اینکه زوجین در حین اجرای عقد به نحو دیگری تراضی کرده باشند . آیین نامه اجرایی این قانون حداکثر ظرف مدت سه ماه از تاریخ تصویب توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران با همکاری وزارت دادگستری و وزارت امور اقتصادی و دارایی تهیه و به تصویب هیأت وزیران خواهد رسید .
ماده ۱۰۸۳ - برای تادیه تمام یا قسمتی از مهر می توان مدت یا اقساطی قرارداد .
ماده ۱۰۸۴ - هرگاه مهرعین معین باشد و معلوم گردد قبل ازعقد معیوب بوده و یا بعد ازعقد و قبل از تسلیم معیوب و یا تلف شود شوهر ضامن عیب و تلف است .
ماده ۱۰۸۵ - زن می تواند تا مهر به او تسلیم نشده ازایفا وظایفی که در مقابل شوهردارد امتناع کند مشروط براینکه مهر او حال باشد و این امتناع مسقط حق نفقه نخواهد بود.
ماده ۱۰۸۶ - اگرزن قبل ازاخذ مهربه اختیارخود به ایفاء وظایفی که در مقابل شوهر دارد قیام نمود دیگر نمی تواند ازحکم ماده قبل استفاده کند معذلک حقی که برای مطالبه دارد ساقط نخواهد شد.
ماده ۱۰۸۷ – اگر در نکاح دائم مهر ذکر نشده یاعدم مهرشرط شده باشد نکاح صحیح است و طرفین می توانند بعد از عقد مهر را به تراضی معین کنند و اگرقبل از تراضی بر مهر معین بین آنها نزدیکی واقع شود زوجه مستحق مهرالمثل خواهد بود.
ماده ۱۰۸۸ – در مورد ماده قبل اگر یکی از زوجین قبل ازتعیین مهر و قبل از نزدیکی بمیرد زن مستحق هیچگونه مهری نیست .
ماده ۱۰۸۹ - ممکن است اختیار تعیین مهر به شوهر یا شخص ثالثی داده شود در این صورت شوهر یا شخص ثالث می تواند مهر را هر قدر بخواهد معین کند.
ماده ۱۰۹۰ – اگر اختیار تعیین مهر به زن داده شود زن نمی تواند بیشتر از مهرالمثل معین نماید.
ماده ۱۰۹۱ - برای تعیین مهرالمثل بایدحال زن ازحیث شرافت خانوادگی و سایرصفات و وضعیت اونسبت به اماثل و اقران و اقارب وهمچنین معمول محل و غیره درنظرگرفته شود.
ماده ۱۰۹۲ - هرگاه شوهر قبل از نزدیکی زن خود را طلاق دهد زن مستحق نصف مهرخواهد بود و اگر شوهر بیش از نصف مهر را قبلا داده باشد حق دارد مازاد از نصف اعینا یا مثلا یا قیمتا استرداد کند .
ماده ۱۰۹۳ - هرگاه مهر در عقد ذکر نشده باشد و شوهر قبل از نزدیکی و تعیین مهر زن خود راطلاق دهد زن مستحق مهرالمتعه است و اگر بعد از آن طلاق دهد مستحق مهرالمثل خواهد بود.
ماده ۱۰۹۴ - برای تعیین مهرالمتعه حال مرد ازحیث غنا و فقرملاحظه می شود.
ماده ۱۰۹۵ - درنکاح منقطع عدم مهردر عقد موجب بطلان است .
ماده ۱۰۹۶ - درنکاح منقطع موت زن در اثنا مدت موجب سقوط مهر نمی شود و همچنین است اگرشوهر تا آخر مدت با او نزدیکی نکند.
ماده ۱۰۹۷ - درنکاح منقطع هرگاه شوهرقبل از نزدیکی تمام مدت نکاح را ببخشد باید نصف مهر را بدهد.
ماده ۱۰۹۸ - درصورتی که عقدنکاح اعم از دائم یا منقطع باطل بوده و نزدیکی واقع نشده زن حق مهر ندارد و اگرمهر را گرفته شوهر می تواندآن را استرداد نماید.
ماده ۱۰۹۹- درصورت جهل زن به فساد نکاح و وقوع نزدیکی زن مستحق مهرالمثل است .
ماده ۱۱۰۰ - درصورتی که مهرالمسمی مجهول باشد یا مالکیت نداشته باشد یا ملک غیر باشد درصورت اول و دوم زن مستحق مهرالمثل خواهد بود و درصورت سوم مستحق مثل یا قیمت آن خواهد بودمگر اینکه صاحب مال اجازه نماید.
ماده ۱۱۰۱ - هرگاه عقدنکاح قبل نزدیکی به جهتی فسخ شود زن حق مهرندارد . مگردرصورتی که موجب فسخ ، عنن باشدکه دراین صورت باوجودفسخ نکاح زن مستحق نصف مهراست .
انواع مهر :
مهر در قوانین مدنی سه نوع است : 1- مهر المسمی، 2- مهرالمثل ، 3- مهرالمتعه
1- مهری است که در عقد نکاح ذکر شده باشد.
2و 3- اگر عقد نکاح بدون ذکر مهر واقع شود از دو صورت زیر خارج نیست :
الف ) قبل از نزدیکی او را طلاق دهد . مهر المتعه (مواد 1093 و 1094) است .
نکته : اگر اگر قبل از نزدیکی فسخ شود (فسخ با طلاق فرق دارد) یا یکی از آنها بمیرد زوجه نه مستحق مهر است نه مهر المتعه
ب) بعد از نزدیکی او را مطلقه سازد . مهر المثل (ماده 1087) است .
نکته:فر ق مهر المثل و مهرالمتعه در مواد 1091 و 1094 گفته شده که اولی بر حسب حال زن و دومی بر حسب حال مرد تعیین می شود.
ماده ۱۱۰۶ - در عقد دائم نفقه زن بعهده شوهر است
ماده ۱۷۰۷- نفقه عبارت است از همه نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زن از قبیل مسکن ، البسه ، غذا ، اثاث منزل و هزینه های درمانی و بهداشتی و خادم در صورت عادت یا احتیاج به واسطه نقصان یا مرض
ماده ۱۱۰۸ - هرگاه زن بدون مانع مشروع ازادای وظایف زوجیت امتناع کندمستحق نفقه نخواهدبود.
ماده ۱۱۱۳ - درعقدانقطاع زن حق نفقه ندارد مگر اینکه شرط شده یاآنکه عقدمبنی برآن جاری شده باشد.
به صورت تلفنی میتوانید از مشاوره حقوقی ازدواج بهره مند شوید. مشاوره حقوقی ازدواج و همچنین بررسی دقیق و کامل یک پرونده مستلزم گذاشتن زمان بیشتر میباشد. در صورت نیاز میتوانید با همکاران ما در بخش مشاوره حقوقی ازدواج تماس حاصل نمایید و از راهنمایی و تجربیات آنها بهرمند شوید.
